Het kasteel Wissekerke

Vandaag de dag kunnen enkel de meest vermogenden van de bevolking zich een buitenverblijf veroorloven, en dat was in de 19de eeuw niet anders. De familie Vilain XIIII, die een actieve rol heeft gespeeld in zowel de plaatselijke als gewestelijke politiek, heeft over de tijd heel wat rijkdom verworven. Kasteel Wissekerke behoorde tot één van hun vele buitenverblijven.  

Het kasteeldomein is vandaag de dag een waardevol onderdeel van het rijk cultureel patrimonium van het Waasland en is van historisch groot belang in de ontwikkeling van de dorpskern van Bazel. De huidige kasteelsite is gegroeid uit een motteburcht uit de hoge Middeleeuwen. De naam Wissekerke is afkomstig van de Zeeuwse ridder Raas van Borselen, die op zijn initiatief de burcht liet optrekken. 

De oudste (zichtbare) restanten dateren uit de 15e en 16e eeuw, maar de belangrijkste aanpassingen gebeurden in het begin van de 19de eeuw door de familie Vilain XIIII, die het kasteel sinds in de 18e eeuw in handen had. 

Het was één van de eerste kastelen in ons land die verbouwd werden in de neogotische stijl, met invloeden van bepaalde Empire-elementen. De inrichting van de verblijven moet één van de meest prestigieuze in het land geweest zijn. Deze aanpassingen aan het kasteel waren het werk van twee architecten, François Verly en Jean-Baptiste Pisson. De verbouwingen van Verly met gotische elementen, zoals de grote spitsboogramen, kende meer dan dertig jaar geen navolging, wat het kasteel op kunsthistorisch vlak uniek maakt.  

Het opkomen van de Empire-stijl is te danken aan keizer Napoleon Bonaparte. Rond hem ontwikkelde zich een echte hofstijl die, onder invloed van zijn Egyptische veldtocht, Egyptische motieven bevatte. Zijn bezoek aan de Vlaamse steden zorgden voor een echte impuls van het doordringen van deze stijl in onze contreien. Pisson kwam hiermee in contact door zijn studiereis naar Parijs.   

De plannen van Pisson op het kasteel werden nooit volledig uitgevoerd door een geschil met de graaf die hem ontsloeg en verving door François Verly, stadsarchitect van Antwerpen.  Deze uit Frankrijk afkomstige architect zorgde ervoor dat de Franse smaak in de omgeving geïntroduceerd werd. Hij probeerde het pittoreske karakter van het kasteel te herstellen en te versterken. Zijn aanpassing aan het kasteel maakten het domein een magnifique manoir gothique. Dat moest de feodale machtsstructuren, die door de Franse revolutie verdwenen waren, opnieuw versterken.   

Graaf Philippe Louis Vilain XIIII was nog steeds niet tevreden, hoewel het kasteel op zijn initiatief in het begin van de 19e eeuw grondig gerenoveerd en gemoderniseerd werd. Hij gaf de opdracht om de westvleugel met één verdieping te verhogen, waardoor de symmetrie verloren ging. De reden achter deze verbouwing was hoogstwaarschijnlijk de viering van zijn vijftigjarig burgemeesterschap van Bazel. Er werden ook nieuwe spitsboogvensters aangebracht, en de bijgevoegde verdieping werd door nog kleinere boogvensters opengewerkt. Door het verhogen van de hele vleugel moesten ook de bijhorende hoektorentjes worden verhoogd.   

Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, werd de Bazelse bevolking geconfronteerd met hoge werkloosheid. De burggraaf trachtte hier iets aan te doen, en liet de vijver rond het kasteel vergroten. De bevolking werd hiervoor massaal ingezet.   

Het kasteel werd in 1981 beschermd als monument, samen met het poortgebouw, de hangbrug, de duiventoren en het gehele kasteelpark.